Krajewskiego 2a. Osiedle Funduszu Kwaterunku Wojskowego.

Mieszkam w najbardziej sprzyjającej spacerom dzielnicy Warszawy. Kiedy szukałam mieszkania do kupienia dla siebie osiem lat temu, interesowały mnie: jasne wnętrza, duże okna, najlepiej południowe, kwadratowe pokoje, dobra lokalizacja i wysokie piętra (więc nie wchodziły w grę bloki). Kiedy weszłam do mieszkania na Krajewskiego 2a na Żoliborzu najbardziej południowym, od razu wiedziałam że zostaję. Choć obce mi było osiedle Funduszu Kwaterunku Wojskowego. Drewniane parapety, parkiet w jodełkę pamiętający pierwszych mieszkańców, kominek (!) i widok z okna na majaczący w oddali PKiN. Do tego osiem minut piechtą na Nowe Miasto, a pięć do stacji metra. Blaty kuchenne, przy których można było się wykrwawić na śmierć, bo okna nad nimi błagały o nostalgiczne spojrzenie. Byłam najszczęśliwsza na świecie, choć wiele bliskich osób odradzało mi kupno mieszkania w przedwojennym bloku (zaraz się rozsypie), gdzie dużo lokali jest kwaterunkowych (stereotypowa patologia), przy Cytadeli (babcia widziała oczyma wyobraźni wisielców). Pamiętam też, iż jeden bardzo dyskretny i nienarzucający się kolega (pozdrawiam Cię Dominiku) próbował zwrócić moją uwagę na wyjątkową historię miejsca i parę razy wspomniał o Funduszu Kwaterunku Wojskowego, ale dopiero parę tygodni po urządzeniu się zaczęłam „wchodzić w dzielnię”. Co się okazało?

Jak możecie przeczytać w moim poście o Cytadeli, w czasach zaborów Żoliborz był zdominowany przez carskie obiekty wojskowe, które uniemożliwiały rozwój dzielnicy. W Dwudziestoleciu Międzywojennym jedne po drugich powstawały tu zarówno domy, szeregowce, jak i bloki. 2 czerwca 1927r. wydano rozporządzenie do ustawy o zakwaterowaniu wojska w okresie pokoju. Powołano do życia FKW, którego podstawowym zadaniem była budowa i administrowanie budynkami zamieszkanymi przez żołnierzy zawodowych. Ustalono normy mieszkań dla żonatych żołnierzy zawodowych. Podoficerom przysługiwało mieszkanie dwu lub trzy izbowe o powierzchni od 30 do 50 m², oficerom młodszym do 90, a starszym do 120.

Projektantem ogólnego zagospodarowania terenów wokół południowego zbocza Cytadeli został Norwerth, bardziej szczegółowe plany opracowała Buckiewiczówna. Zabudowa dotyczy dziesiejszych ulic Krajewskiego i Dymińskiej. Projekty poszczególnych domów są autorstwa różnych architektów: Dymińska 10a- Sosnkowski (1935r.), Dymińska 10- Więckowski (1935r.), Krajewskiego 4- Gutt i Jankowski, Krajewskiego 2- Kapuściński (1930-33r.) Krajewskiego 2a (MÓJ)- Norwerth (1935-37r.). Mimo, iż bezpośrednie okolice Cytadeli nie były celem ataków wojskowych, na budynek przy Kraje 2a w 1944r. spadła bomba, która znacznie zmieniła wygląd budynku. Pierwotnie miał on dominantę 6 kondygnacyjną przy pierwszej klatce.
Wymienione domy budowane były dla podoficerów, dla wyższych rangą powstał blok Dymińska 9- arch. Tołłoczka (1935r.)

Współczesne wariacje na temat odcieni brzoskwini i moreli na Ursynowie nijak się ma do ascetycznych szarości w przeszłości. Typową wykończeniówką w FKW było licowanie szarą cegłą cementową i dekoracje z brązowego klinkieru. Same mieszkania były bardzo funkcjonalne: wyposażone w widne kuchnie, wanny lub brodziki w łazienkach, ogrzewanie centralne lub piece kaflowe (w Kraje 2 i 2a).

30 maja 1949r. zlikwidowano FKW, budynkami zajęła się Agencja Mienia Wojskowego. Obecnie lokale kwaterunkowe przejęło miasto.

Artykuł początkowo ukazał się na blogu Podróżująca Rodzina. Zobacz inne teksty o Warszawie.